Introduction

Στόχος του ερευνητικού έργου ήταν η ανάδειξη του δικτύου των  ελληνικών «Λουτροτόπων» δηλαδή τόπων με πιστοποιημένο ιαματικό πόρο. Οι Λουτρότοποι διερευνήθηκαν με βάση αρχιτεκτονικά, τοπιακά, ιστορικά, κοινωνικά, πολιτισμικά και λαογραφικά χαρακτηριστικά και τεκμήρια, και προσωπικές μαρτυρίες. Ο στόχος του έργου εντάσσεται στην γενικότερη σκοπιμότητα του αναπτυξιακού σχεδιασμού της ελληνικής περιφέρειας με τη συμβολή του  πολιτισμού. Με αφετηρία την μελέτη των ιαματικών πηγών ως γεωγραφικών τόπων με ιδιαίτερη φυσιογνωμία, το ερευνητικό έργο επιχείρησε να αναδείξει τη θεμελιώδη σύνδεσή τους με την έννοια της ίασης, ως μια σωματοκεντρική διαπολιτισμική ολιστική πρακτική με αδιάλειπτη συνέχεια, άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της Ελλάδος. Επιλέχθηκαν συγκεκριμένοι λουτρότοποι, οι οποίοι μελετήθηκαν με πρακτικές κριτικής χαρτογραφίας για να αναδειχθούν στη συνέχεια τόσο μεμονωμένα, αλλά και ως κόμβοι του δικτύου του θερμαλιστικού πολιτισμού στη χώρα μας. Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκαν πολλαπλά εικαστικά μέσα αναπαράστασης, υλικά και ψηφιακά, με κεντρικό εργαλείο το video. Οι ψηφιακές αφηγήσεις παρουσιάστηκαν χωρικά με τη μορφή βίντεο-εγκαταστάσεων, στις οποίες οργανώθηκαν σε πολλαπλά επίπεδα διαφορετικοί τύποι πληροφοριών για τον κάθε Λουτρότοπο μέσω κειμένων, εικόνων, αρχειακών πληροφοριών, τεχνικών εκθέσεων, γραφημάτων κ.λπ. Αρχειακές πληροφορίες ανάπτυξαν έναν ισχυρό διάλογο με κατασκευασμένα, τρισδιάστατα αντικείμενα, καθιστώντας απτή την πολυδιάστατη σημασία των ιαματικών πηγών στον θεατή. Για την προβολή της μοναδικής ταυτότητας των «Λουτροτόπων» σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, διεξήχθησαν εργαστήρια, έκθεση και συμπόσιο και παρήχθησαν επιστημονικές δημοσιεύσεις και ένα βιβλίο. Η ερευνητική μεθοδολογία, όπως εφαρμόστηκε σε επιλεγμένες μελέτες περίπτωσης, διαμόρφωσε τελικά μια υποδειγματική, πρότυπη μέθοδο, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει μοντέλο-ερευνητικό πλοηγό για την μελέτη και ανάδειξη κι άλλων λουτρότοπων.

The primary objective of the research project was to promote the network of Hellenic thermal springs, so-called “Loutrotopos”, i.e., places with a certified thermal resource. The concomitant research project explored crucial aspects of Loutrotopos, using architectural, landscape, historical, socio-economic, cultural, folklore documentation and personal testimonies. This objective aligns with the regional planning policies for remote places in the Hellenic periphery, based on the preservation of the cultural identity and the promotion of endogenous local resources. The project highlighted the fact that thermal springs are geographical places with a unique physiognomy and developmental potential, reinforcing thereby their fundamental linkage with the concept of healing, as a body-centered cross-cultural holistic practice with uninterrupted continuity in Greek history. The project team identified specific “Loutrotopos” in the Hellenic territory as unique case studies, yet, as nodes of the thermalism network in our country. Critical cartography and deep mapping practices were combined with material and digital visual media, spatially presented in a form of video installations that organized in multiple layers different types of information about Loutrotopos via texts, images, archival information, technical data, graphs etc. Archival information and constructed 3D objects, made palpable the multi-dimensional significance of thermal springs to the viewer. Since the goal of the project was to promote the unique identity of the “Loutrotopos” to a national and international level, the team organised workshops, a symposium, an art show and produced scientific publications and a book. All processes of the research project, applied to a case study, can ultimately formulate an exemplary method, which can be modeled to constitute a research navigator for the research and promotion of other “Loutrotopos”.

Το ερευνητικό έργο «ΛΟΥΤΡΟΤΟΠΟΣ: Κριτική χαρτογράφηση & εικαστική αφήγηση ιαματικών πηγών του Ελλαδικού Χώρου» χρηματοδοτείται από το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. (Αριθμός Έργου: 14821) στο πλαίσιο της Υποδράσης 1 της Προκήρυξης «Χρηματοδότηση της Βασικής Έρευνας (Οριζόντια υποστήριξη όλων των Επιστημών), στην περιοχή (Ε.Π.7) «Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες» με Φορέα Υποδοχής το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και Συνεργαζόμενο Φορέα το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Συντονιστική Ομάδα: Γεωργία Τουλιάτου (Πα.Δ.Α.) ως Επιστημονική Υπεύθυνη Έργου, Ευφροσύνη Τσακίρη, Φρύνη Μουζακίτου (Πα.Δ.Α.). Ερευνητές: Σωκράτης Γιαννούδης (Πα.Δ.Α.), Άγγελος Ψιλόπουλος (Πα.Δ.Α.), Μαρία Μάρκου (Ε.Μ.Π.), Κωνσταντίνος Μωραΐτης (Ε.Μ.Π.), Ιωάννης Τούντας (Ε.Κ.Π.Α.), Μάρκος Δανάς (Σ.Δ.Ι.Π.Ε.).

Το ερευνητικό έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0. που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση -NextGenerationEU (φορέας υλοποίησης: ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) 

The research project «LOUTROTOPOS: Critical mapping and visual narration of thermal springs in the Hellenic Territory» is funded by the H.F.R.I. (Proect Number: 14821) under the1st sub-action of the Call “Funding of Basic Research (Horizontal support of all Sciences)” in the field (S.F.7) Humanities and Arts” with Host Institution the University of West Attica and coordinators: Georgia Touliatou as Institutional supervisor, Efrossyni Tsakiri & Efrossyni Mouzakitou.
This project is carried out within the framework of the National Recovery and Resilience Plan Greece 2.0, funded by the European Union – NextGenerationEU (Implementation body: HFRI).